Üç ABD'li araştırmacı, 1980'lerden beri sirkadiyen ritimleri kontrol eden mekanizmaları çözmek için büyük emek sarfettiler ve sonunda çözdüler. Bu üç bilim insanı, artık Nobel Tıp ve Fizyoloji Ödülü'ne sahipler.
Tıp veya Fizyoloji Nobel Ödülü 2017, organizmalardaki sirkadyen ritimlerin (canlılarda, 24 saatte bir tekrarlanan günlük ritimlere sirkadyen ritimleri adı verilir.) önemli yönlerini keşfeden üç ABD araştırmacının nobeli almasındaki önem; Jeffrey C. Hall, Michael W. Young ve Michael Rosbash, hücrelerin ve canlı organizmaların 24 saatlik bir çevrimde harici uyaranlardan bağımsız olarak salınmalarına izin veren iç saatin genetik temelini bulmaları.
Araştırmacılar gözlemlediği gibi mekanizmanın merkezi Drosophila X kromozomundaki gen periyodu. Bu periyodun ürünü, PER proteini, gün boyunca birikiyor ve gece boyunca parçalanıyor. Dolayısıyla gece boyunca artan, gündüz azalan bu protein üretimi söz konusu. Iç saatimizin doğru işleyişi ve bu proteinin üretiminin sağlıklı işleyişi için, gerektiği kadar uykunun önemli olduğu vurgulandı. Yaz saati uygulamasında ki zaman değişiminin gerçekten sağlığa uygun mu, iç saatimiz bu değişime ne kadar uyum sağlıyor, uyku eksikliği, farklı çalışmalarda işaret edildiği gibi, ağır kronik hastalıklara sebep olabiliyor. Araştırmacılar aynı zamanda bununda sebebini araştırıyorlar.
Konsantrasyon ,24 saatlik bir ritimde sıkça değişiyor ve birçok diğer hücresel işlem için bir saat görevi görüyor.
Meyve sinekleri üzerinde çalışma yaparak, bütün çok hücreli canlıların iç saati dinamiklerini bulan bilim insanlari, insan dahil bütün çok hücreli canlılarin iç saatinin çalışmasını düzenleyen PER proteinleri olduğunu, şimdiye kadar bir istisnaya rastlamadıklarını dile getirdiler.
Hayvanlar ve bitkilerde ise iç saat, faaliyetlerini ve dinlenme safhaları ve düşmanlara karşı savunmasını düzenliyor.
Özgün Çeviri: İnanç Kaya
Kaynak: http://www.spektrum.de/news/medizin-nobelpreis-fuer-die-innere-uhr/1507805
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder