Cern laboratuvarları bildiğiniz gibi çağımızın insaneli ile yapılmış en güzel ve en karmaşık teknolojisidir. Deneyler başlamadan önce, karadelik olacak biz insanları ve dünyayı yutacak denildi. Her zaman bilinmeyenden, cevabı bulunmamış sorulardan korkmuşuzdur. Kimi Tanrıya bir meydan okuma, kimi de Tanrıya daha da yakınlaşma bekledi sonuçlarından. Oysa ki bilimin amacı sadece gerçeklere ulaşabilmek, evreni ve oluşumunu anlayabilmek.
Bilimsel bir çalışmadan söz etmek için, önce soruya cevap olacak teoriler üretilir. Bu teoriler kağıt üzerinde matematiksel olarak ispatlanır. Sonra da laboratuvar ortamında en fazla milyonda bir hata payı verecek şekilde sınanır. İşte bu laboratuvarın önemi ve korkulmasının sebebi, iki protonun çarpışmasından ortaya çıkacak enerjinin gücü. Deneysel parçacık fiziği Einstein’ın ünlü E=mc2 (kütle ve enerji birbirine dönüşebilir) denklemine uygun olarak, yüksek enerjili parçacıkları birbirine çarpıştırarak, açığa çıkan enerjiden yeni parçacıklar üretmeye dayanıyor
Düşünün ; 27 kilometrelik tünelde 15 metre uzunluğunda normal mıknatıstan 90 bin kat daha güçlü 1500’e yakın, yüksek güçte mıknatıs var. Bu mıknatıslar tünelde tutulan her maddenin atomundaki proton parçacıklarını elektromanyetik dalgalarla hızlandıracak. Bu parçacıkların ışık hızına yakın bir hızda birbirleri ile çarpışması için LHC’nin 8 parçası, eksi 271 dereceye kadar soğutulacak. Eksi 271 dereceye ulaşıldığında bir protona kütlesinin 7 bin katı enerji verilecek ve parçacıklar, saniyede 40 milyon kez çarpışacak. 5000 GeV’lik (giga elektron volt) iki protonun kafa kafaya gelme ihtimali çok düşük, ancak iki proton kafa kafaya çarpıştığı an ortaya çıkacak fotoğraf, “kara madde”yi, bir başka deyişle kayıp maddeyi gösterecek. Çarpışmada saniyede 40 milyon fotoğraf çekilecek.
Peki gerçekten bir karadelik oluşabilecek mi bu deneyler esnasında ? Bazı bilim insanları evet kesinlikle oluşur derken, bazıları da oluşmaz demesi her ne kadar kafa karıştırıcı da olsa, imdada, genel göreliliğin tüm karmaşık matematiksel denklemlerine göre gerçekleştirdikleri bilgisayar benzetimleri (simulasyon), iki parçacığın çarpışmasıyla bir mini karadeliğingerçekten oluşabileceğini göstermesi yetişiyor.
Peki gerçekten bir karadelik oluşabilecek mi bu deneyler esnasında ? Bazı bilim insanları evet kesinlikle oluşur derken, bazıları da oluşmaz demesi her ne kadar kafa karıştırıcı da olsa, imdada, genel göreliliğin tüm karmaşık matematiksel denklemlerine göre gerçekleştirdikleri bilgisayar benzetimleri (simulasyon), iki parçacığın çarpışmasıyla bir mini karadeliğingerçekten oluşabileceğini göstermesi yetişiyor.
Mini karadelikler eğer olusursa bunun çok önemli olan farklı boyutları da ispatlayabileceğini ve bilimin zaten higgs bozonunun bulunması ile farklı bir yöne doğru müthiş ilerlemesini hızlandıracağını unutmamamız gerekiyor. Fizikçiler LHC’de minikara deliklerin ancak uzayın bildiğimiz üç mekan ve bir de zaman boyutunun dışında ek boyutlara sahip olması halinde ortaya çıkabileceği görüşündeler. Bazı kuramlara göre bizim duyularımızla algılayamadığımız, ancak bir parçacık hızlandırıcısında gözlemlenebilecek bu fazladan boyutlar uzay-zaman dokusuna örülmüş küçük halkalar içinde saklı.
Aynı kuramlara göre fazladan boyutlar, Planck enerjisinin değerini büyük ölçüde düşürebilir. Dolayısıyla Dünyamızı yutmayacak ve varlıkları bozundukları parçacıkların dev detektörlerde saptanmasıyla anlaşılabilecek mini-kara deliklerin ortaya çıkması, aynı zamanda fazladan boyutların varlığını da kanıtlamış olacak görüşü hakim.
CERN Güvenliği Denetleme Grubu, çarpıştırıcının gerçekleştireceği bu deneyin doğada çoğu kez kendiliğinden oluştuğunu ve bir tehlike bulunmadığını savunanarak, kozmik ışınların dünya ve diğer gökcisimleriyle sürekli benzer çarpışmalar yaşadığını söyleyerek haklı çıktılar. Şimdiye kadar yapılan tüm deneylerde böyle bir sorun ve tehlike yaşanmadı.
Bir karıncanın kafasını kaldırıp, bir makinaya ve onun gücüne hayran kalması , korkması gibidir belki de bizim korkumuz. Yine de bilimsel öngürü ve kontrollü riskler bizi ilerlemeye götürecek unsurlardır. Elektronun bulunduğu gün kimse bilgisayarın icat edileceğini hayal edemezdi. Burada ki buluşlarında neler getireceğini tahmin etmek mümkün değil. Bilinen o ki, evrendeki tüm maddelerin sadece beşte birini açıklayabiliyoruz. Evrenin gizeminin çözülebilmesi için beşte dördünü oluşturan karanlık maddenin keşfedilmesi gerekiyor.
Düzenleyen ve Çeviren: İnanc Kaya Kızılkaya
Kaynak:http://www.spiegel.de/…/angst-vor-schwarzen-loechern-klage-…http://scienceblogs.de/…/stabiles-minischwarzes-loch-aus-h…/http://www.metefizik.com/index.php/anasayfa/gunun-sozu/chttp://www.astroset.com/bireysel_gelisim/metafor/m4.htmhttp://www.ntv.com.tr/arsiv/id/25061216/
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder