Gözümüzün Önünde Evrim Geçiren Kertenkeleler,

Düşünün, hızla dönen rüzgarların oluşturduğu güçlü fırtınaların ortasında bir ülkede yaşayan küçük bir kertenkelenin çaresizliğini. Tutundugu yerden koparılıp fırtınayla birlikte sürüklenip, o hızla bir yere çarparak ölecek. İşte bu trajedi Karayipler'de yaşayan kertenkelelerin sıklıkla karşılaştığı bir durum.









Bu soruna karşı Karayip kertenkelelerinin kalıcı bir evrim geliştirdiğini ve bunun gelecek kuşaklarına gen aktarımını etkileyecek kadar önemli olduğunu söyleyebiliriz. Araştırmanın sahibi Saint Louis`deki Washington Üniversitesi`nden Colin Donihue ve ekibi. Peki bu kertenkeleler bu sorunlarına çözüm için nasıl bir taktik geliştirdiler? sorusunun cevabı ise kertenkelelerin ayaklarındadır. Tutundukları yüzeyde rüzgara karşı daha dayanıklı bir tutunma sağlamak için ayak parmaklarında daha büyük yapışkan alanlara sahip olmayı başardılar. Özellikle kasırgaların çok sık olduğu adalardaki kertenkeleler üzerinde araştırma yapan ekip Karayipler ve Bahama adalarında 188 farklı anolis türü kertenkeleyi incelediler.

Anolis tipi kertenkeleler, Amerika'ya özgü iguana kertenkeleleri ailesinden bir cinstir. Dünyanın en zengin tür çeşitliliğine sahip anolisler, toplamda 425`ten fazla tür ile amniyot tertapod cinsini temsil ederler. Karayipler ve Bahama adalarındaki bu canlıları yine aynı türdeki başka adalarda ki kertenkeleler ile karşılaştırdılar.

Ortaya çıkan sonuç ise, kasırgaların sıkça yaşandığı adalar özellikle Karayipler`deki kertenkeleler üzerinde kalıcı bir evrim etkisi olduğudur. Burada yaşayan Anolis cinsi kertenkelelerin ayak parmaklarında fırtınaya karşı yüzeye tutunma kuvvetini artıran yapışkan yüzeylerin cok daha fazla olduğu gözlemlendi. Dolayısıyla araştırmacılar, kertenkelelerde ayak yapısı ile kasırga sıklığı arasında bir ilişki olduğunu fark etti.

Çünkü Anolis cinsi kertenkeleler durduk yere ihtiyaç olmadan böyle bir evrim geçiremezdi. Ortam şartlarına uygunluk yaşam şansını artıracak en büyük etkenlerden biridir. Dolayısıyla bu kertenkeleler fırtınada hayatta kalma şansını artırmak için daha çok yüzeye tutunma ihtiyacı duyarlar. Bunun içinde daha büyük parmak pedleri geliştirerek, kavrama yeteneklerini güçlendirdiler.

Özellikle 2017 yılındaki Maria ve Irma kasırgalarından sonra, uzmanlar kasırgadan etkilenen adalardaki kertenkeleleri incelediler. Hayatta kalan kertenkelelerin ölenlere nazaran daha büyük ayaklı kertenkeleler olduğunu fark ettiler. Yapılan incelemelerde ise hayatta kalan kertenkelelerin ayak parmaklarındaki değişikliği gördüler ve gözümüzün önünde olan değişim ve evrim bilim insanları ve takipçileri arasında heyecan uyandırdı.

Özgün Çeviri : İ.Kaya


Kaynak : https://www.spektrum.de/news/wirbelstuerme-formen-echsenfuesse/1727170?fbclid=IwAR0R37h1eZ2DySHrcyHmzhjx9yi-VzIXbwJ6uYeNgTxJG-_J_6LNOiy2iwQ